दाऊद इब्राहीम आणि टायगर मेमन यांना आपण
न्यायालयांत हजर करू शकलो नाही. याकूब माफीचा साक्षीदार ठरला (याकूब कधीही माफीचा साक्षीदार नव्हता.
तो माफीचा साक्षीदार असल्याचे कोणत्याही cout मधे सिद्ध झालेले नाही. तरीही खोटे बोल पण
रेटून बोल या नियमने दुसर्याच् वाक्याला खोट बोलण्यास लेखकाने सुरवात केली
आहे. याकूब ला कुबेर देवतेने माफ़ी दिली असेल ही कदाचित पण न्याय देवते समोर
तो एक संशयित म्हणूनच उभा होता हे अगदी टाडा पासून supreme court मधिल खटल्याचा अभ्यास केल्यास सहज दिसून
येईल)
आणि अपराधीदेखील. परंतु त्याच्या
अपराधासाठी फाशी दिली जाताना जो उन्माद दिसतो आहे, त्यातून प्रत्ययास येतो तो अशक्त
व्यवस्थेने घेतलेला सूड.(ही
अशक्त व्यवस्था कोणती? ज्या
न्याय व्यवस्थेचा गौरव आपण स्वतः टाडा court चा निकाल आल्यावर केलेलात ती का?
त्या वेळीही याकूब ला फाशी
ठोठावण्यात आली होती, त्याच
वेळी आपण याचा प्रतिवाद केला असतात तर ते ज्यास्त योग्य झाल असत. ही आपद बुद्धि
आपणास कश्यामुळे सुचलि या बाबतित आपण संपूर्ण लेखत मौन बाळगल आहेत)
सशक्ताने अशक्तावर लादलेल्या हिंसेचा (भारतीय
न्याय व्यवस्थेने वारंवार दिलेल्या न्यायाला आपण हिंसा म्हणणे योग्य नाही. भारतीय
न्यायव्यवस्थेवर आपला विश्वास नसेल कदाचित तर तसे स्पष्टपणे मांडा. उगाच सशक्ताने
अशक्तावर लादलेली हिंसा वैगरे ठरवून न्यायालयाचा अपमान करू नका.)
सशक्ताने अशक्तावर लादलेल्या हिंसेचा प्रतिवाद अशक्त
दुसऱ्या अशक्ताचा बळी देऊन करतो. (इंग्रजानी त्यांच्या अफाट साम्राज्याच्या
सशक्त पणामुळे भारतीयांवर हिंसा लादली. पण त्याचा प्रतिकार भारतीय जनतेने हिंसेने केला का? त्यामुळे हिंसेचा प्रतिवाद अशक्त हिंसेने करतात
हे तुमच वाक्य धादांत खोट आहे. पण मुस्लिम समाजाला गांधी समजवण्यापेक्षा हिंदूंना अल्पसंख्य
बहुसंख्य वादात पड़ती बाजू घ्यायला लावण सोप्प आहे. आणि तुम्ही त्याचीच निवड
केली आहे.)
१९९३ च्या बॉम्बस्फोट प्रकरणातील आरोपी
याकूब मेमन याच्या फाशीवरून गेले काही दिवस आपल्याकडे साचलेला उन्माद हेच सिद्ध करतो. (उन्माद
कोणाचा साचला होता, ते
रात्री बेरात्रि केलेल्या court case ने सर्वांसमोर आलेलेच आहे)
सर्वोच्च न्यायालयाने याकूबच्या फाशीवर
शिक्कामोर्तब करून तो वाढेल अशीच व्यवस्था केली. (मग लेखकाची अपेक्षा काय? न्यायालयाने सामाजिक परिस्थितिचि भीत बाळगुन
न्यायदानाचे काम वृत्तपत्र संपादकांवर सोपववे काय? बरे न्यायालयाने उन्माद वाढवण्याचे काम केले. मग आपल्या
या लेखात लेखकाने हा उन्माद कमी करण्याचे एका ओळीचे तरी आव्हान केले आहे
काय? का चेथावणिखोर आणि
अपमान जनक भाषा वापरून त्या उन्मादात तेल ओतण्याचे काम केले आहे?)
कोणताही उन्माद साठला की त्यात पहिला
बळी विवेकाचा जातो. गेले काही दिवस या विषयावर
आपल्याकडे जे काही सुरू आहे, त्यातून हेच दिसून आले. (आपल्या
कड़े म्हणजे नक्की कुठे? लेखकाची संस्था किंवा स्वतः लेखक यात सामिल आहे काय? का ते अजूनही "राजहंसच्या" कल्पनेत
रममाण आहेत?)
हे बॉम्बस्फोट हे भारतावर लादलेले युद्धच होते, हे मान्य. २५७ निरपराधांचे प्राण त्यात
हकनाक गेले
हे कोणी अमान्य करण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. हे युद्ध छुपे होते आणि पाकिस्तानी
गुप्तहेर यंत्रणेने ते लादले होते, हेही
निश्चितच मान्य. (या स्फोटांसाठी भारत सतत पकिस्तान ला
जबाबदार धरत असताना लेखकाने सर्व दोष एकट्या पाकिस्तानी गुप्तहेर संस्थेवर
कश्याच्या आधारे टाकला?)
त्यास जबाबदार असणाऱ्यांना,
निरपराधांचे प्राण घेणाऱ्यांना कठोर
शासन व्हायला हवे
हे तत्त्वदेखील मान्य. परंतु म्हणून याकूब मेमन यांस फासावर लटकवायला हवे, हे मान्य करण्यास विवेकी जन राजी होणार नाहीत. का,
ते समजून घ्यावयाचे असेल तर याकूब यास फाशी देणे म्हणजे
देशप्रेम सिद्ध करणे असा जो उन्माद वातावरणात दिसतो, तो दूर करून याचा विचार करावा लागेल. (याकूब
ला त्याच्या गुन्ह्या साठी फाशी देणे हा न्याय नाही आणि भारतीय
न्यायालय हे न्याय करत नासून ती अश्क्ताने दुसऱ्या अशक्तावर केलेली
हिंसा आहे हे एकदा मान्य केल्यावर अजुन काही मान्य करण्याची गरजच उरत नाही.
तरीही फार मोठ्या तत्वज्ञानाचा भाव आणून लेखक अजुन अटी लादू पहात आहे.
तुम्ही मोकळ्या मनाने माझा लेख वाचा या ऐवजी तुम्ही अमुक अमुक विचार सरणीचे
विचार दूर ठेवून वाचा असा लेखकाचा आग्रह आहे. आपले विचार पोकळ व युक्तिवाद लंगडा
असल्याचे समजल्या मुळेच लेखक अटिं वर अटी लादत आहे)
तसा तो करताना सर्वात प्राथमिक मुद्दा हा
की, भारताविरोधात लादल्या
गेलेल्या युद्धाचा सूत्रधार याकूब मेमन ही आणि नव्हताही. ही बाब
तेव्हाही स्पष्ट झाली होती. याकूबची शरणागती आणि त्याचे भारतात परतणे
हाताळण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावणारे गुप्तचर खात्याचे प्रमुख बी रामन यांनी
तेव्हाही ही बाब ठसठशीतपणे मांडली होती. परंतु दिवंगत नरसिंह राव यांच्या अशक्त सरकारने ती
अव्हेरली. (थोडक्यात काय फक्त बी रमन काय ते बरोबर
आणि संपूर्ण
नरसिंह राव सरकार, पोलिस,
सरकारी वकील, आणि न्यायाधीश वेडे)
त्या सरकारातील गृहमंत्री दिवंगत
शंकरराव चव्हाण यांनीदेखील या बॉम्बस्फोटातील याकूबच्या सहभागाबद्दल साशंकता
व्यक्त केली होती. (आपला तो बाप्या दुसर्याच ते कार्ट.
शंकरराव चव्हाणांना clean chit देताना, कॉंग्रेस
ला टाकावु झालेले भारतीय अर्थक्रांतीचे खरे जनक नरसिंह
राव यांना अशक्त ठरवत त्यांच्या माथी दोष मारून प्रस्तुत लेखक मोकळा झाला
आहे)
तरीही शासन व्यवस्थेच्या साहय़ाने
न्यायपालिकेने त्याकडे दुर्लक्ष केले. (हा अत्यंत गंभीर आरोप आहे. या
लेखाचा आधार घेऊन भारतीय न्यायव्यवस्था शासनाच्या सहाय्याने याकूब विरूद्ध
कट शिजवत होती अशी अंतराष्ट्रीय स्तरावर आवई उठवायला पाकिस्तान मोकळा
होईल)
याचे कारण या गंभीर गुन्हय़ांतील खऱ्या आरोपींपर्यंत
पोहोचण्यात आलेले - आणि अद्यापही येत असलेले - अपयश. पाकिस्तानची गुप्तहेर यंत्रणा आयएसआयने
हे दहशतवादी हल्ले घडवून आणले. दोन घटकांची साथ आयएसआयला याप्रकरणी मिळाली.
एक दाऊद इब्राहिम आणि दुसरा टायगर मेमन.
हे मेमन कुटुंबीय मूळचे गुजरातेतील आणि
आद्य व्यवसाय चांदीची तस्करी. (मेमन कुटुंबिय इमान इतबारे चांदीची
तस्करी करून पोट भरत होते एवढं लिहायचच लेखकाने बाकी ठेवल आहे )
यातूनच त्यांच्यातील उचापत्या साहसवादी
टायगर याचा संबंध दाऊद आणि आयएसआय यांच्याशी आला. बाबरी मशिदोत्तर
कारवायांसाठी आयएसआय संघटनेस भारतात उत्पात घडवण्यासाठी हस्तकांची गरज होतीच. ती
भागवण्यास टायगर तयार झाला. आज तीवर विश्वास ठेवणे अनेकांना जड जाईल परंतु
अधिकृत वस्तुस्थिती अशी आहे की टायगरच्या या पाताळयंत्री उद्योगाची
कल्पना त्याच्या कुटुंबीयांना नव्हती. (खरच विश्वास बसत नाही कारण विश्वास
बसावा या साठी लेखक एकही पुरावा सादर करत नाही. उलट टायगर च्या चोरट्या
व्यवहाराची कल्पना कुटुंबाला होती हे लगेच पुढच्याच् वाक्यात लेखकाने कबूल
केले आहे)
याकूब या कुटुंबाचा सनदी लेखापाल.
त्यासही आपला थोरला भाऊ नक्की कोणत्या उद्योगात मग्न आहे, हे माहीत नव्हते. त्याचे चोरटे व्यापार
कुटुंबीयास ठाऊक होते. (चोरटे व्यवहार कुटुंबाला माहीत होते पण
याकूब ला नव्हते? म्हणजे
याकूब हां कुटुंबात नव्हता का?)
परंतु त्यापुढे जाऊन तो दहशतवादी
कृत्यात सहभागी आहे, हे
कुटुंबास ज्ञात नव्हते.(कुठल्याही
न्यायालयात हे सिद्ध झालेल नाही. तरीही लेखक रेटून खोट
बोलत आहे)
त्याचमुळे बॉम्बस्फोट चौकशीत जेव्हा टायगर मेमन
याचा हात असल्याचे उघड झाले तेव्हा पाकिस्तानात आयएसआयच्या कचाटय़ात असलेल्या मेमन
बंधूंच्या वडिलांनी कुटुंबात सर्वादेखत टायगरला चोपले. (हे बघायला लेखक स्वतः तिथे उपस्थित होता
काय? लेखकाला मेमन
कुटुंबीयांबाबत इतकी खासगी माहिती कुठून प्राप्त झाली? बर हे मेमन कुटुंबिय निर्दोष होते तर
पाकिस्तानात कोणत्या कारणासाठी गेले होते याच खुलासा लेखक का करत नाही)
त्याच वेळी आपली कुटुंबाची बदनामी टाळण्यासाठी आणि टायगर
वगळता अन्यांचे निर्दोषत्व सिद्ध करण्यासाठी त्यांनी भारतात परतण्याचा निर्णय घेतला.
त्यात पुढाकार होता थोरले मेमन आणि याकूब याचा. परंतु तसे करणे धोक्याचे होते. कारण ही सर्व मंडळी आयएसआयच्या
तावडीत होती. आयएसआयने त्यांची अेाळख पुसून टाकली होती आणि त्यांना बनावट पारपत्रेदेखील
देण्यात आली होती. तरीही भारतीय गुप्तचर यंत्रणांनी त्यांचा छडा लावून त्यांच्याशी संधान बांधले.
यातही पुढाकार होता याकूबचाच. काठमांडू येथून पाकिस्तानात परतण्याच्या प्रयत्नात असताना याकूब अलगदपणे भारतीय
गुप्तचरांच्या हाती लागला. (याकूब जर खरोखर निरपराध होता तर काठमांडू मधून
परत पाकिस्तानात का जात होता? आणि जर ही सगळी मंडळी खरोखर ISI च्या तावडित होती तर ISI ची नजर चुकवुन याकूब ने
भारताशी कसा काय संपर्क साधला? असे करण्याचे प्रशिक्षण त्याला कोणी कसे आणि कधी दिले?)
काहींच्या मते तो अपघात होता तर एका वर्गाच्या मते
याकूबने पत्करलेली ती शरणागती होती. तो पाकिस्तानात रतला असता तर आयएसआयने टायगरप्रमाणेच
त्याच्याही मुसक्या आवळल्या असत्या, हे उघड
आहे. त्यामुळे योग्य वेळी भारताच्या हाती लागला. तो स्वत:हून शरण आला की आपण त्यास पकडले
याबाबत संदिग्धता असली तरी
एक बाब निर्वविाद सत्य आहे. ती म्हणजे आपल्या सरकारने त्यास त्या
वेळी अभय देण्याचे वचन दिले आणि त्या बदल्यात त्याने बॉम्बस्फोटातील
पाकिस्तानी सहभाग उघड करावा, असा
हा करार होता. (लेखका
कड़े हां करार आहे का? असा
करार असल्याचे कोणत्याही कोर्टात सिद्ध झालेले नसताना
लेखक अशी खोटी माहिती छाती ठोक पणे कशी देऊ शकतो?)
याचा अर्थ याकूब हा माफीचा साक्षीदार होता आणि
आहे. याचा दुसरा अर्थ असा की तो निरपराध नाही. परंतु याचा अर्थ असा निश्चितच नाही की मुख्य
आरोपीचा भाऊ आहे आणि मुख्य आरोपी हाती लागणे शक्य नसल्याने जो कोणी हाती
लागला त्यास फासावर लटकावले जावे. या अर्थाकडे आपल्या व्यवस्थेने पूर्ण
दुर्लक्ष केले. यात टाडा न्यायालयदेखील आले. या न्यायालयाने
तांत्रिक बाबींची पूर्तता न करताच याकूब यास फाशी देण्याचा निर्णय दिला.
(22वर्ष चाललेल्या
खटल्यात कोणत्याही तांत्रिक बाबी अपूर्ण राहिल्या नसल्याचे Supreme
Court ने सांगुनहि
Supreme Court च्या
न्यायमूर्तिंना काय अक्कल अश्याच आविर्भावात लेखकाची लेखणी चालली आहे)
तर त् सरकार आणि अन्य या संदर्भात इतके उतावीळ
होते की याकूबची याचिका सर्वोच्च न्यायालयात प्रलंबित आहे हे माहीत असतानाही त्यास
फासावर लटकावण्याचा निर्णय झाला. खेरीज, तो निर्णय मिरवणे हे राष्ट्रप्रेम सिद्ध
करण्याचा हमखास आणि सुलभ मार्ग होता. हे मिरवणे किती बालिश आणि
उबग आणणारे असते ते उज्ज्वल निकम यांच्यासारख्याकडे पाहून लक्षात यावे.
परंतु आपल्या या दिखाऊ आणि बटबटीत कथित देशप्रेमामुळे नसíगक न्यायाचे किमान तत्त्वदेखील पायदळी
तुडवले जात आहे
याकडे या याकूबला फाशी द्या म्हणणाऱ्यांचे दुर्लक्ष झाले. अशक्त व्यवस्थेने दुसऱ्या
अशक्तावर सूड उगवण्याचा तो प्रयत्न होता. आपण टायगर मेमनला पकडू शकत नाही, दाऊदचा केसही वाकडा करू शकत नाही,
हे कटू असले तरी वास्तव आहे. तेव्हा त्या वास्तवास
भिडण्यापेक्षा लटकावून टाका याकूबला फासावर, असा हा विचार होता आणि तो घृणास्पदच
होता आणि आहे. इतकेच जर आपण देशप्रेमाने भारलेलो आहोत तर अशाच गंभीर
आरोपांखाली गुन्हा दाखल झालेल्या संजय दत्त यास सवलती का, हा प्रश्न आपणास पडत नाही. संजय दत्त
याने तर शस्त्र
लपवून ठेवले होते. त्या तुलनेत याकूबचा गुन्हा किरकोळ ठरतो. (संजय
दत्त आणि याकूब याची तुलना हा पलायन वादाचा प्रयत्न आहे. CA असलेल्या याकूब ला आपल्या भावाकड़े दुबई
ला जाण्यां एवढा पैसा कुठून आला याचा प्रश्न कधीही पडला नसेल? आणि तसा प्रश्न पडूनहि जर
तो त्याच्या बरोबर स्वतः च्या कुटुंबियाना अगदी पाकिस्तानात घेऊन जायला तयार
झाला असेल तर त्याला कटातली अजिबात माहिती नव्हती असे लेखक कसे म्हणू शकतो?)
परंतु तरीही त्यास फाशी दिली जावी यावर सामान्यांचे एकमत
होते त्यामागील कारण याकूबचा धर्म तर नव्हे, याचे उत्तर ज्याने त्याने स्वत:च्या मनाशी तरी
प्रामाणिकपणे द्यावे. दुसरे असे की त्यास फासावर लटकावल्यास आपली न्यायव्यवस्था शासकीय तालावर नाचते,
असे
चित्र निर्माण होऊ शकते. याचे कारण माजी
पंतप्रधान राजीव गांधी यांच्या मारेकऱ्यांवरील आरोप सिद्ध होऊनही त्यांना वाचवण्यात शासकीय व्यवस्थेस
आनंद वाटतो, हे कसे? असो.
हा सगळा विसंवाद सर्वोच्च न्यायालयामुळे टळेल
अशी अपेक्षा होती. ती फोल ठरली. तसे झाले
नसते तर काही माथेफिरू वगळता विचारी जनांच्या मनात सर्वोच्च न्यायालयाविषयी
यामुळे अभिमानच वाटला असता यात शंका नाही. याकूब फासावर गेल्यामुळे
टायगर मेमन आणि आयएसआय यांचाच विजय होणार आहे. (अपराध्याला
शिक्षा म्हणजे ISI चा विजय आणि तुम्हाला ISI चा
विजय नको असेल तर अन्याय सहन करा.)
याकूब
याने भारतात परतण्याचा विचार सोडावा यासाठी टायगरकडून प्रयत्न होत होते. गांधीवादी विचार करून परत जाशील,
पण
भारत सरकार तुला दहशतवादी ठरवील असे
टायगरने त्यास सुनावले होते. (याचाच
अर्थ असही आहे की याकूब हां सुद्धा
या गुन्ह्यात सामिल होता. आणि त्याच्या विरूद्ध सबळ पुरावा असून त्याला मोठी शिक्षा होउ शकते याची टायगर
ला कल्पना होती. भारतीय न्यायव्यवस्थे
बद्दलची आदर युक्त भीतिच टायगर च्या या वाक्यातून स्पष्ट होत
नाही काय? बर
बॉम्ब स्फोटां नंतर लगेचच याकूब ने परत येऊन स्वतः च निर्दोषत्व
सिद्ध केल का? तर नाही. तो आपल्या दहशतवादी भावा सोबत
पाकिस्तान ला गेला. तिथे मन रमत नाही म्हणून नेपाळ
ला गेला. बर या काळात तो काय करत होता
हे त्याने अजूनही संगीतल नाही. न्यायमूर्ति कोदे यांनीही हा मुद्दा उचलून धरत गिरीश कुबेर यांनी परस्पर
माफीचा साक्षीदार ठरवलेला याकूब तपासात सहकार्य
करत नाही अस नोंदवल. पण न्यायमूर्तिंना कुठून आली आहे अक्कल असाच आविर्भाव लेखकाने शेवट पर्यन्त ठेवला
आहे.)
याकूब
फासावर गेल्यामुळे आपल्या व्यवस्थेवर केलेले भाष्य सत्य ठरते. यामुळे यापुढे आपल्या देशासाठी कोणीही
माफीचा साक्षीदार होणार नाही. ही दुहेरी
शोकांतिका आहे. विद्यमान उन्मादापुढे ती जाणवणार नसली
तरीही. (लेखकाच्या अगाध ज्ञानाचा हा दूसरा अंक आहे. माफीचा साक्षीदार होणे हा
गुन्हेगारांचा जन्मसिद्ध अधिकार नव्हे. साक्षीदाराचा
गुन्ह्यातील सहभाग आणि तो तपास कार्यात करत असलेली मदत हे बघुन
पोलिस यंत्रणा माफीच्या साक्षीदारा बद्दल निर्णय घेत असते. याच खटल्याट दोघा अरोपींना माफीचे साक्षीदार
करण्यात आल्याचे लेखकाला स्मरत असेल.
असो याकूब माफीचा साक्षीदार होण्यासाठी भारतात आला नव्हता तर लेखकाने याच लेखात म्हंटल्या प्रमाणे "ISI
ने मुस्क्या आवळ्याले" तो भारतात आला होता. ISI ने
मुस्क्या आवळेल्या याकूब प्रमाणेच ISI ने
प्राण घेतलेल्या लोकांबद्दल
लेखकाला सहानभूति वाटली असती तर लेख समतोल झाला असता)
